Meer aandacht voor schimmelziektes in gewassen hard nodig

Bij de mens zijn virus en bacterieziektes de meest zorgwekkende groepen. Dat staat in groot contrast tot de bedreigingen in onze belangrijkste gewassen, waar schimmelziektes de hoofdmoot vormen. Van de lijst met de 137 ergste ziektes en plagen in gewassen is de top zes geheel gevuld met schimmels. Wereldwijd verliezen boeren jaarlijks 10 tot 23 procent van hun oogst aan schimmels. En na de oogst gaat nog eens 10 tot 20 procent verloren aan de schimmels.

Enkelvoudige resistentie

De onderzoekers uiten hun zorgen over toename van het probleem. Door het gebruik van fungiciden met een enkelvoudige werking, nemen problemen met resistentie tegen fungiciden toe. Daarnaast vergroten meer zuidelijk voorkomende schimmelziektes hun areaal richting noorden onder invloed van klimaatverandering. Verder zijn veel gewassen veredeld met slechts een enkelvoudige resistentie tegen specifieke schimmelziektes. Bovendien zijn er ook zorgen dat de ziektes kunnen overspringen naar dier of mens.

De hoogleraren schetsen ook hoop en oplossingen. Een nieuw kandidaat-molecuul lijkt schimmelziektes in tarwe, rijst en banaan effectief te bestrijden door deze op meerdere fronten aan te pakken. Daarnaast zijn er veelbelovende projecten waarin boeren en burgers al vroeg schimmelziektes kunnen doorgeven. Ook met remote sensing lijkt vroege signalering te werken. De winst ligt in sneller voorspellen hoe de schimmelziektes zich verspreiden en zo eerder ingrijpen.

Zadenmix

Een ander belangrijk succes is een zadenmix met tarwerassen die wel gelijk groeien, maar elk verschillende resistenties tegen specifieke schimmelziektes bevatten. In de veredeling zijn de onderzoekers positief over rassen die naast meerdere directe resistentiegenen ook het immuunsysteem van de plant kunnen ‘boosten’ door snelle herkenning van de ziektes. Hierbij noemen de hoogleraren Europa’s weerstand tegen genetische aanpassing van gewassen, een grote belemmering.