Natuurgebieden moeten ook zelf beter beschermd worden
Veel natuurgebieden staan onder druk van menselijke activiteiten. In Nederland en andere West-Europese landen is dat bovenal stikstofneerslag, met name vanuit de aangrenzende landbouw. Andere bedreigingen zijn stadsuitbreiding en delving van kostbare mineralen. Een studie onder leiding van Princeton University vond dat circa 70 procent van de vijfduizend onderzochte diersoorten niet of nauwelijks voorkomen in beschermde gebieden. Wel in natuurgebieden die sterk achteruit zijn gegaan in kwaliteit, kleiner geworden zijn, niet langer wettelijk beschermd of een ander landgebruik kregen. Maar door betere bescherming van bestaande natuur en door uitbreiding met slechts één procent van het aardoppervlak kunnen 1191 bedreigde diersoorten alsnog worden behoed voor uitsterven, aldus de studie.
“Natuurgebieden kunnen alleen maar soorten beschermen als ze zelf beschermd zijn tegen schadelijke activiteiten”, zegt ecoloog en hoofdauteur David Wilcove van de Princeton University in een persbericht 2). “Onze studie toont het belang hiervan aan”.
Deze bevindingen komen in een tijd van de roep om meer natuurgebieden om de biodiversiteit te bewaken. In december vorig jaar is bij de COP15 over biodiversiteit afgesproken dat 30 procent van al het land en 30 procent van al het water in de wereld beschermd moet worden.
“De meeste discussies gaan over waar deze nieuwe gebieden moeten komen. Wij geven aan waar dat het beste kan. Daarnaast zeggen we ook waar bestaande gebieden hersteld of versterkt moeten worden om wild life te bewaren”, zegt Wilcove.
Natuurgebieden zijn vooral kwetsbaar bij onvoldoende wettelijke bescherming door gebrek aan politieke steun. Natuurgebieden hebben minder effect voor biodiversiteit wanneer ze niet langer optimaal worden beschermd. Dat kan leiden tot ontbossing voor wegenaanleg, mijnbouw of andere activiteiten waardoor complete habitats verdwijnen.
In 2021 was wereldwijd 278 miljoen hectare aangetast door zulke degradaties. Uitbreiding van beschermd netwerk kan verdere achteruitgang van bedreigde habitats helpen voorkomen. Zo vond de studie dat een extra 330 vierkante kilometer van natuurlijk landschap binnen Indonesië de habitats kan veilig stellen voor 53 bedreigde diersoorten.
Wilcove: “Ontwerpen van natuurgebieden op papier is niet genoeg, ze moeten op de juiste plaats komen, met het juiste management en ze moeten vooral in stand blijven”.
Tekst: Peter de Jaeger
Freelance wetenschapsjournalist met interesse in ontwikkelingen in landbouw, natuur en milieu.
Beeld: Pexels