Voedselverspilling: laaghangend fruit is geplukt

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Piet Adema, schrijft in zijn brief van 20 april 2023 aan de Tweede Kamer: “Met een daling van 23% in 2022 sinds 2015 ligt de consument redelijk op schema” bij het tegengaan van voedselverspilling. Dit suggereert goed nieuws: een gemiddelde daling van zo’n 3% per jaar. Vermenigvuldigd met de totale beschikbare tijd tot 2030 is dat een daling van zo’n 45%. Niet helemaal het doel van 50%, maar wel een forse daling.

De minister is daar echter niet gerust op: “De sterke daling die sinds 2013 zichtbaar was, lijkt nu te stagneren, in vergelijking met vorige metingen nam voedselverspilling deze keer minder af.” Die afzwakking is zichtbaar in de getallen over de periode 2019-2022 met een gemiddelde daling van 0,3 kg per jaar en dat is iets minder dan 1% per jaar ten opzichte van 2015. Zet deze trend door dan komt er nog maximaal 8% daling boven op de gerealiseerde 23% en komt de totale daling uit rond de 30%, fors lager dan he doel.

Laaghangend fruit plukken levert in korte tijd veel vruchten op. Daarna levert het plukken in dezelfde tijdseenheid steeds minder vruchten op. Deze ervaringsregel staat in de economische wetenschap bekend als de wet van de verminderde meeropbrengst. Het is niet ondenkbeeldig en zelfs waarschijnlijk dat acties om voedselverspilling tegen te gaan hetzelfde overkomt en dat de berekende 8% in de komende jaren nog lager uit zal vallen.

De minister acht een versnelling dan ook nodig voor het behalen van het doel., maar daarvoor moet allereerst urgentie tot handelen ontstaan. Dat begint met een scherpe probleemformulering maar daar schort het aan. Door de (te) genuanceerde formuleringen in de ministeriële brief worden belanghebbenden op het verkeerde been gezet, ook al omdat nog geen concrete versnellingsagenda in de brief staat. “De huidige inzet zal onverminderd voortgezet worden en ik zal daarnaast aanvullende maatregelen nemen. Ik verken nu welke maatregelen het meest geschikt zijn en hoe die het beste ingericht kunnen worden.” Aldus de minister die nog niet de stormbal lijkt te hijsen.